3- عامل امربه معروف ونهی از منکر.
عامل سوم که این راهم مثل دو عامل دیگر تاریخ بیان میکند عامل امر به معروف و نهی از منکر است که از روز اولی که امام حسین علیه السلام از مدینه حرکت کرد ،با این شعار حرکت کرد.
از این نظر مسئله این نبود که چون اینها از من بیعت میخواهند و من بیعت نمکنم پس من قیام میکنم بلکه این بود که اگر بیعت هم نخواهند من به حکم وظیفه ی اصلی بزرگ خویش امر به معروف و نهی از منکر باید قیام کنم. و نیز مسئله این نبود که چون مردم کوفه از من دعوت کرده اند پس من قیام میکنم . (هنوزحدود دو ماه مانده بود که مردم کوفه کوه دعوت کنند ،روز های اول بود و به مردم کوفه مربوط نیست)
بلکه مسئله این بود که دنیای اسلام را منکرات فراگرفته است من به حکم وظیفه ی دینی ، به حکم اقتضای شرعم قیام میکنم .
در عامل اول امام حسین علیه السلام مدافع است و به او میگوین بیعت کن و ایشان میفرمایند نه بیعت نمیکنم و از خودش دفاع میکند در عامل دوم امام حسین متعاون است ،اورا به همکاری دعوت کرده اند و او جواب مثبت داده در عامل سوم امام حسین علیه السلام مهاجم است . در اینجا حکومت وقت هجوم کرده . به حسب این عامل امام حسین علیه السلام یک فرد انقلابی است ،یک ثائر است ،میخواهد قیام کند.
این عوامل همگی ماهیت های قیام امام حسین را نشان میدهد .
عامل تدافع (بیعت نکردن)
عامل تعاون(دعوت کوفیان وپاسخ مثبت امام)
و عامل تهاجم (قیام برای احیای دین)
عوامل چند ماهیتی بودن قیام امام حسین علیه السلام(3)